Προώθηση του θρησκευτικού τουρισμού στο Νομό Τρικάλων- Η μεγάλη ορθόδοξη “κληρονομιά” των Μετεώρων

Ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση του θρησκευτικού τουρισμού, με σκοπό την προσέλκυση επισκεπτών από χώρες, όπου είναι κυρίαρχο το ορθόδοξο στοιχείο, δίνουν οι αρμόδιοι φορείς του νομού Τρικάλων. “Αιχμή του δόρατος” σε αυτή την προσπάθεια αποτελεί η μοναστική πολιτεία των Μετεώρων, που συγκεντρώνει κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό τουριστών.

“Αυτή η προοπτική αφήνει πολλές υποσχέσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού στο νομό Τρικάλων”, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Τρικάλων κ. Βασίλης Γιαγιάκος. Μάλιστα, σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Καλαμπάκα, με πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου Τρικάλων, εξετάστηκαν οι προοπτικές της περαιτέρω σύσφιξης των σχέσεων Ελλάδας — Ρωσίας σε θέματα θρησκευτικού τουρισμού.

Στη σύσκεψη συμμετείχαν σύσσωμοι οι φορείς του νομού, ο ειδικός γραμματέας του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, Εμμανουήλ Αλεξανδράκης, καθώς και οι εκπρόσωποι της ρώσικης αντιπροσωπείας.

Σε αυτή την εκδήλωση η υποδιευθύντρια του Κέντρου Προσκυνήματος του Πατριάρχη της Μόσχας, Ρίτα Μπούτοβα, αναφέρθηκε στις δράσεις του Κέντρου Προσκυνήματος, το οποίο είναι αρμόδιο για την οργάνωση προγραμμάτων θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού, τονίζοντας την ανάγκη λειτουργίας αντίστοιχων οργανισμών στην Ελλάδα για την προώθηση του συγκεκριμένου είδους τουρισμού.

Ο Ειδικός Γραμματέας του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης κ. Αλεξανδράκης αναφέρθηκε στις αναπτυξιακές προτεραιότητες του υπουργείου, που στοχεύουν στην έμπρακτη στήριξη των Ο.Τ.Α, και τους σχετιζόμενους με τον τουρισμό φορείς, κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού.

Από την πλευρά της, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων, στην πρόσφατη τουριστική έκθεση της Μόσχας, συζήτησε μαζί με τους εκπροσώπους του Επιμελητηρίου Τρικάλων το θέμα της διενέργειας μαθητικών εκδρομών Ρώσων μαθητών του Λυκείου προς τα Μετέωρα. Μια προσπάθεια, που, όπως εκτίμησε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο νομάρχης Τρικάλων κ. Ηλίας Βλαχογιάννης, θα έχει σίγουρα επιτυχία και αναμένεται να συνεχιστεί και σε άλλες ορθόδοξες χώρες.

Επίσης, πριν από λίγες μέρες ολοκληρώθηκε και η από κοινού συμμετοχή του Επιμελητηρίου Τρικάλων και του Δήμου Καλαμπάκας, στη Διεθνή Τουριστική έκθεση ROMEXPO, στη Ρουμανία.

Στόχος αυτής της συμμετοχής, ήταν η προβολή του τουριστικού συγκριτικού πλεονεκτήματος του Νομού Τρικάλων και ειδικότερα των Μετεώρων και του ορεινού όγκου στο εμπορικό κοινό της έκθεσης και η πραγματοποίηση επιχειρηματικών επαφών για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Κύριο δε μέλημα ήταν η διαμόρφωση και η προβολή ενός οργανωμένου τουριστικού προϊόντος, με αποτέλεσμα την προσέλκυση των Ρουμάνων τουριστών.

Μάλιστα, με πρωτοβουλία της Ένωσης Ξενοδόχων νομού Τρικάλων, συγκεντρώθηκαν ερωτηματολόγια από τους επισκέπτες της Έκθεσης σχετικά με το ποιες περιοχές της Ελλάδας γνωρίζουν περισσότερο και επισκέπτονται, τα Μετέωρα, τις τιμές που είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν, την ποιότητα και τον συνδυασμό των παρεχόμενων υπηρεσιών που επιζητούν, κτλ.

Πάντως, ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Τρικάλων κ. Ιωάννης Κουρούπας, με δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνει πως παράλληλα με τον θρησκευτικό τουρισμό, θα πρέπει να δοθεί ώθηση και στην ανάπτυξη του προσκηνυματικού τουρισμού, με παράλληλες εκθέσεις και συνέδρια, που θα πραγματοποιηθούν στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμπάκας.

Επιπλέον, για τη νέα προγραμματική περίοδο, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων προτείνει, στο πλαίσιο της ανάπτυξης του θρησκευτικού τουρισμού πέντε διαδρομές, με παράλληλη προβολή και αναφορά στα θρησκευτικά μνημεία των περιοχών του νομού Τρικάλων.

Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει την Καλαμπάκα και τα Μετέωρα, η δεύτερη την Ι. Μ. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βυτουμά του 1559 και την Ι. Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Σταγιάδων (Γυναικεία), η τρίτη διαδρομή την περιοχή της Πύλης με τα μοναστήρια και τις εκκλησίες που υπάρχουν, η τέταρτη την περιοχή Ασπροποτάμου — Πίνδου και η πέμπτη τη διαδρομή Τρίκαλα — Φαρκαδόνα.

————————————————————

Η πλούσια ορθόδοξη κληρονομιά των Μετεώρων

————————————————————

Οι βράχοι αυτοί, ονομάστηκαν “Μετέωρα”, από τον όσιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη (κτήτορα της Μονής του Μεγάλου Μετεώρου) τον 14ο αιώνα. Περί τα τέλη του 11ου και τις αρχές του 12ου αιώνα συγκροτείται υποτυπώδης μικρή ασκητική πολιτεία, η Σκήτη της Δούπιανης ή των Σταγών με λατρευτικό κέντρο τον ναό της Θεοτόκου το “Κυριακό” της Σκήτης.

Κατά τον 14ο αιώνα, ο όσιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης συγκροτεί το πρώτο οργανωμένο μοναστικό κοινόβιο στον μεγαλύτερο βράχο του πέτρινου δάσους, τον Μέγα Πλατύλιθο ή Μεγάλο Μετέωρο.

Από τα 24 μοναστήρια που ιδρύθηκαν, σήμερα σώζονται και λειτουργούν οι Ιερές Μονές Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), Βαρλαάμ (Αγίων Πάντων), Αγίας Τριάδος, Αγίου Στεφάνου, Ρουσάνου (Αγίας Βαρβάρας) και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.

Στον ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση αγιομετεωρίτικο βράχο βρίσκεται, σύμφωνα με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων η ανδρώα Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), η οποία ιδρύθηκε περί το 1340 από τον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη (1302–1380) ‑μεγάλη ασκητική φυσιογνωμία και τον συγκτήτωρά του, όσιο Ιωάσαφ (1350–1423) ‑πρώην βασιλέα Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγο.

Ο επισκέπτης της Μονής θα γνωρίσει από κοντά: τον Πύργο (1520) όπου δεσπόζει ο Εξώστης με το δίχτυ, το Κελάρι, το Οστεοφυλάκιο, τον Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1388), με τοιχογραφίες εξαιρετικής βυζαντινής τέχνης. Στη Μονή φυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, χρυσόβουλα, πατριαρχικά σιγίλια και άλλα έγγραφα, πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα, σπάνια παλαίτυπα (15ου-19ου αι.) φορητές μεταβυζαντινές εικόνες (14ου και 15ου αι.) παλαιά περίτεχνα χειροτεχνήματα ξυλόγλυπτα, χρυσοκέντητα, αργυρά κ.λ.π.

Όσον αφορά την Ιερά Μονή Βαρλαάμ, κατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από τον ασκητή-αναχωρητή Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18, όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι όσιοι Θεοφάνης και Νεκτάριος οι Αψαράδες, που κατάγονταν από τα Γιάννενα. Το μεγαλόπρεπο, αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής, αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες, κτίστηκε το 1542. Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο και ο νάρθηκας, το 1566, από τους αυταδέλφους Θηβαίους ζωγράφους Γεώργιο και Φράγκο Κονταρή.

Το παρεκκλήσιο των Τριών Ιεραρχών, μονόκλιτο δρομικό ναΐδριο, κτίστηκε το 1627 και τοιχογραφήθηκε το 1637 με τοιχογραφίες που αποτελούν χαρακτηριστικό ζωγραφικό σύνολο μεταβυζαντινής αγιογραφίας, του πρώτου μισού του 17ου αιώνα.

Σε χαρακτηριστικό αγιομετεωρίτικο βράχο, μεγαλόπρεπο, επιβλητικό και απότομο, κτίστηκε η ανδρώα Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος το 1438 από τον μοναχό Δομέτιο. Ο σημερινός, κυρίως ναός ανεγέρθηκε περί το 1476 και είναι μικρός σταυροειδής δικιόνιος ναός με κεντρικό τρούλο στη στέγη του. Η σημερινή τοιχογράφηση του ναού (1741) είναι έργο των αυταδέλφων ζωγράφων ιερέα Αντωνίου και Νικολάου.

Το παρεκκλήσιο του Τίμιου Προδρόμου-μικρός κυκλικός ναός με θόλο, λαξευμένος στο βράχο, καταγεγραμμένος με αξιόλογες τοιχογραφίες-κτίστηκε και αγιογραφήθηκε το 1862. Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής συμπληρώνεται από την Τράπεζα, τα κελιά, αίθουσες υποδοχής, δεξαμενές και άλλους βοηθητικούς χώρους.

Η απαρχή της μοναστικής ζωής στην γυναικεία Ιερά Μονή Αγίου Στεφάνου, ανάγεται στο 1192 (επιγραφή Ιερεμία), ενώ ως επίσημοι κτήτορες της Μονής τιμώνται οι Όσιοι Αντώνιος και Φιλόθεος. Στη μονή υπάρχει, επίσης, ο μικρός κατανυκτικός ναός του Αγίου Στεφάνου, που είναι μία μονόκλιτη βασιλική, όπως και η Τίμια Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, που φυλάσσεται στον Ναό του.

“Κορώνα” στην κορφή ενός λεπτού κατακόρυφου βράχου, στο κέντρο του αγιομετεωρίτικου χώρου, η γυναικεία Ιερά Μονή Ρουσάνου καλύπτει το σύνολο του μικρού πλατώματός του. Ιδρύθηκε το 1529, πάνω σε χαλάσματα παλαιότερων εγκαταστάσεων, με κτήτορες τους αυταδέλφους ιερομόναχους οσίους Ιωάσαφ και Μάξιμο, που κατάγονταν από τα Γιάννενα.

Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κτίστηκε εκ θεμελίων στη σημερινή του μορφή επί ερειπωμένου και αφανισμένου από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη παλαιού καθολικού της μονής, περί το 1530 και είναι αγιορείτικου τύπου. Η αγιογράφησή του (1560) είναι από τα σημαντικότερα και λαμπρότερα τοιχογραφικά σύνολα της μεταβυζαντινής εποχής.

Ειδική αναφορά τέλος αξίζει να γίνει για τον Ι. Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Καλαμπάκας. Σύμφωνα με το σιγίλιο του πατριάρχη Αντωνίου, που αναγράφεται στον βόρειο τοίχο του εσωνάρθηκα του ναού, κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνό (1143–1180), στη θέση μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής, τμήμα του ψηφιδωτού δαπέδου της οποίας διασώζεται μέχρι σήμερον, ενώ από την ίδια προέρχονται πιθανότατα το μαρμάρινο κιβώριο που καλύπτει την Αγία Τράπεζα, όπως και το σύνθρονο πίσω από αυτήν.
Πηγή: ana-mpa/Α. Ζώη