Aκτινίδιο με ελληνικό … ονοματεπώνυμο

Ένα ελληνικό επώνυμο έχει γίνει ευρέως γνωστό στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τη Λατινική Αμερική, μέχρι και τη Νέα Ζηλανδία. Ο διάσημος κ.Τσεχελίδης δεν είναι κάποιος ποδοσφαιριστής, τραγουδιστής ή επιστήμονας ο οποίος διέπρεψε στο εξωτερικό. Είναι φρούτο με ονοματεπώνυμο! Είναι το “Ακτινίδιο Τσεχελίδης”, μια νέα βελτιωμένη ποικιλία ακτινιδιάς, που προσφέρει μεγαλύτερο και ομοιόμορφο μέγεθος καρπών, πλουσιότερων σε θρεπτικά συστατικά, έναντι άλλων ποικιλιών που καλλιεργούνται ανά τον κόσμο.

Τα δενδρύλλια της ποικιλίας, καλλιεργούνται και διατίθενται από το φυτώριο της εταιρίας “Agro­hara Καρυπίδης Λ. Τσεχελίδου Ε. Ε.Ε.” στην Επισκοπή Νάουσας του Δήμου Ανθεμίων.

Το τυχερό λαχείο

Ο Λάμπρος Καρυπίδης, γενικός υπεύθυνος και εκπρόσωπος της εταιρίας, ήταν διευθυντής σε συνεταιρισμό διακίνησης οπωροκηπευτικών, ενώ και η οικογένειά του χρόνια καλλιεργούσε ακτινιδιές, συνεπώς γνώριζε καλά το φρούτο, τη θρεπτική του αξία, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να το προωθήσει καλύτερα στην αγορά. Με το σκεπτικό αυτό, ξεκίνησε να πειραματίζεται με διάφορους τρόπους καλλιέργειας. Αυτό που θα του προέκυπτε, όμως, σίγουρα δεν το περίμενε.

“Αυτό που ήλθε ήταν πραγματικό λαχείο, Θείο δώρο, από τα πράγματα που συμβαίνουν μία φορά σε εκατομμύρια”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ.Καρυπίδης. “Η ποικιλία είναι σπορόφυτη και δημιουργήθηκε με τη μέθοδο που χρησιμοποιείται αποκλειστικά από τους ερευνητές, για τη δημιουργία νέων ποικιλιών, αλλά και από πολλούς φυτωριούχους για παραγωγή σποροφύτων, που θα χρησιμοποιηθούν σαν υποκείμενα, για τον εμβολιασμό των καλλιεργούμενων ποικιλιών. Οι σπόροι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν της ποικιλίας Hay­ward, της πιο συνηθισμένης ποικιλίας ακτινιδίων. Έτσι, λοιπόν, από ένα σπορόφυτο- το μοναδικό μεταξύ εκείνων που επιλέχθηκαν από το σπορείο και μεταφυτεύθηκαν στον οπωρώνα- προήλθε η νέα ποικιλία”, εξηγεί.

Το φυτό έδωσε για πρώτη φορά καρπούς το 1994 και τα χαρακτηριστικά τους ήταν τόσο εντυπωσιακά, που αμέσως προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον για την περαιτέρω παρακολούθηση και μελέτη τους. Τα επόμενα δέκα χρόνια η ποικιλία πολλαπλασιάζεται μέσα στον ίδιο οπωρώνα, όπου υπήρχε και η ποικιλία Hayward.

Ταυτόχρονα, δημιουργείται βάση παρατήρησης με πολλά φυτά και των δύο ποικιλιών, στις οποίες και οι καλλιεργητικές φροντίδες είναι ίδιες. Από την παρατήρηση φαίνεται πως η νέα ποικιλία είναι σταθερή στα χαρακτηριστικά της, τα οποία υπερέχουν σημαντικά έναντι των χαρακτηριστικών της Hayward.

Κυριότερα σημεία υπεροχής είναι η διπλάσια στρεμματική απόδοση της ποικιλίας σε σχέση με τη Hay­ward, ο μεγάλος καρπός μέσου βάρους 170–180 γραμμαρίων, η απουσία ατροφικών καρπών και η εκπληκτική τους ομοιομορφία, η υψηλότερη περιεκτικότητα Βιταμίνης C, αντιοξειδωτικών, σακχάρων, ξεχωριστό άρωμα και καλή συντηρησιμότητα.

Τα … πνευματικά δικαιώματα του φρούτου

Με τη δημιουργία της νέας ποικιλίας, η οικογενειακή επιχείρηση βρέθηκε μπροστά στην πρόκληση να μπορέσει να την αξιοποιήσει. “Όλη η προσπάθεια στηρίχθηκε στην οικογένεια και τη βοήθεια ενός τεχνικού συμβούλου και ενός δικηγόρου”, λέει ο κ.Καρυπίδης.

“Όταν πλέον διαπιστώσαμε τι έχουμε στα χέρια μας, αντιληφθήκαμε ότι έπρεπε να το διασφαλίσουμε, παρόλο που προηγούμενο καταχώρησης δικαιωμάτων για δέντρα στη χώρα μας δεν υπήρχε”, θυμάται.

Το Δεκέμβριο του 2003, ωστόσο, η εταιρία έκανε αίτηση στο Com­mu­ni­ty Plant Vari­ety Office, με έδρα τη Γαλλία, για την εξέταση των χαρακτηριστικών, αλλά και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της νέας ποικιλίας από το δημιουργό της. Ακολούθησε η κατοχύρωση της ποικιλίας στη Διεθνή Ένωση για την Προστασία Νέων Φυτικών Ποικιλιών (UPOV). Παράλληλα, έγινε γενετική αποτύπωσή της ποικιλίας από την Γεωπονική σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, με την τεχνική της μοριακής ανάλυσης του DNA.

Η νέα ποικιλία κατοχυρώθηκε με το όνομα “Τσεχελίδης” προς τιμήν και εις αναγνώριση της συνεισφοράς του πεθερού του κ.Καρυπίδη, ο οποίος έριξε την “τυχερή σποριά”.

Παγκόσμια αναγνώριση με ελληνική σφραγίδα

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της ποικιλίας Τσεχελίδη έφεραν τους μεγαλύτερους διεθνείς “παίκτες” της αγοράς ακτινιδίων στη Νάουσα, για να γνωρίσουν από κοντά το προϊόν. “Ειδικά, η στρεμματική απόδοση σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος παραγωγής (στα 15 λεπτά ανά κιλό έναντι 28 λεπτών της Hay­ward) δίνει στην ποικιλία μας μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα”, σημειώνει ο κ.Καρυπίδης.

Η εταιρία Agro­hara πρόσφατα υπέγραψε σύμβαση συνεργασίας με τη νεοζηλανδική εταιρία “ENZA” Ltd (εκ των μεγαλύτερων διακινητών φρούτων διεθνώς), για την προώθηση του ακτινιδίου “Τσεχελίδης” σε ξένες αγορές.

“Η ποικιλία θα καλλιεργηθεί στη Νέα Ζηλανδία, τη Χιλή, τις ΗΠΑ, την Αργεντινή και όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με όρους συμβολαιακής καλλιέργειας, δηλαδή οι καλλιεργητές θα επιστρέφουν την παραγωγή στο δίκτυο της εταιρίας και τα ακτινίδια θα διακινούνται με ενιαίο σήμα και ενιαία παρουσία παντού”, διευκρινίζει ο κ.Καρυπίδης.

Σύντομα αναμένεται, εξάλλου, και η ολοκλήρωση των διαδικασιών για την παραγωγή της ποικιλίας στη Ν. Αφρική, την Αυστραλία, την Κίνα, τη Νότια Κορέα και τη Βραζιλία.

Η αγορά του ακτινιδίου

Η ετήσια συνολική παγκόσμια παραγωγή ακτινιδίου υπολογίζεται σε 1,3 εκατ. τόνους. Το μερίδιο αγοράς της Ελλάδας, με ετήσια παραγωγή περί τους 60.000 τόνους, αντιστοιχεί σε ποσοστό μικρότερο του 5%.

Από την ελληνική παραγωγή 35–40 τόνοι εξάγονται, κυρίως προς Ρωσία. Στον κατάλογο των εξαγωγέων του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βόρειας Ελλάδας (ΣΕΒΕ) περιλαμβάνονται 16 επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί και αγροτικές ενώσεις, που διακινούν ακτινίδια σε ξένες αγορές.

Το εξάμηνο Μαΐου- Οκτωβρίου και μέχρι να ξεκινήσει η συγκομιδή, η Ελλάδα εισάγει ακτινίδια, κυρίως από τη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία.

της Σμαρώς Αβραμίδου ana-mpa